नमन मुंबईच्या हुतात्म्यांना...

काहीवर्षांपूर्वी  आपल्यासाठी २६ नोव्हेंबर हा दरवर्षी येणारा तसा एक सर्वसाधारण दिवस होता, पण २ वर्षांपूर्वी याचं दिवशी जे काही घडलं  त्यामुळे आता हा दिवस प्रत्येक भारतीयाच्या आयुष्यात एक काळा दिवस म्हणूनच उजाडतो. 
भारताला तसं बॉम्बस्फोट आणि दहशतवादी हल्ले नवीन नाहीत पण हा हल्ला खूप वेगळा होता. दहा तुटपुंज्या अतिरेक्यांनी आपल्या घरात घुसून ३ दिवसांपर्यंत धुमाकूळ घातला होता. ६०-७० तास  चाललेल्या या युद्धात शेकडो निरपराधांनी आपले प्राण गमावले तर अनेक कर्तबगार पोलीस अधिकारी आणि जवान शहीद झाले.

भरात भर म्हणून मिडियावाले या गोष्टी सबंध जगाला लाइव दाखवत होते, ती सगळी दृश्य बघून त्या तीन दिवसात माझं मन अनेकदा पिळवटून निघालं. कधी त्याला खूप रडू आलं तर कधी रागाने ते पेटून उठलं पण मी पडलो एक सामान्य माणूस, मी करून करून काय करणार? मग मी तेच करायचं ठरवलं जे आपल्याला जमतं. एक पेन आणि कागद घेतला आणि मनात आलं ते त्यावर उतरवत गेलो. काही वेळानं पाहिलं तर एक कविता झाली होती पण मी याला कविता म्हणणार नाही ही एक श्रद्धांजली आहे माझ्यातर्फे त्या सर्व ज्ञात अज्ञात लोकांना ज्यांना या हल्ल्याची झळ पोहोचली आहे.....

 

सागराच्या कवेमध्ये सुंदरसे एक शहर वसे,

येई त्यास सामावून घेई, सर्वदूर ही ख्याती असे.

मायानगरी म्हणती याला, लक्ष्मीचे वरदान जसे;

वेगवान हे जीवन इथले, आरामाला स्थान नसे.

 

ऐश्वर्याला परि त्याच्या एक भयानक शाप असे,
दहशतवादाचा भुजंग त्यासी विळखा मारून बसे.
रक्ताचे पडतात सडे अन मुडद्यांचे उठतात ठसे;
भय हे इथले संपत नाही, मृत्यूचे थैमान दिसे.

एकेदिवशी विनाश करण्या, शहरामध्ये सैतान घुसे,
रक्षण करण्या जनतेचे, सैन्य आमुचे सज्ज असे.
शूरवीर ते लढले ऐसे, शिवबाचे मावळे जसे,
उपकारांचे अपार त्यांच्या, कर्ज तरी फिटणार कसे?

पुन्हा पुन्हा हे घडते येथे, यात कुणाचा दोष असे?
नेत्यांच्या भूलथापांना, जनता आता मुळी ना फसे.
शेकडोंनी प्राण गमाविले, नुकसान हे भरणार कसे?
मृतात्म्यांना शांती मिळो, हेच ईश्वर चरणी नमन असे!

-२७/११/२००८

वेड्या रात्रींची कहाणी...

खरंच त्यावेळी आपण किती वेड्यासारखं वागायचो!
फोनवर बोलता बोलता, अख्खी रात्र जागायचो.
कधी अखंड बडबड करत, मनातलं सारं काही बोलायचो.
कधी नुसतंच गप्प राहून, मुके श्वास मोजायचो!

खरंच त्यावेळी आपण किती वेड्यासारखं वागायचो!

कधी एखाद्या शुल्लक कारणावरून मनसोक्त भांडायचो,
मीच बरोबर अन तू चूक हे अगदी हिरीरीने मांडायचो.
मनात दडवलेल्या गोष्टी, मग हळूच एकमेकांना सांगायचो.
ऐकून कसं वाटलं तुला? अशी direct reaction मागायचो!

खरंच त्यावेळी आपण किती वेड्यासारखं वागायचो!

एकमेकांच्या मिठीत विसावण्याची, वेडी आस धरायचो,
ते शक्य नाही कळाल्यावर, उशीला घट्ट कवटाळायचो.
उजाडेपर्यंत असंच एकमेकांच्या उश्याशी बसून राहायचो.
पहाटेची स्वप्नं अशी, उघड्या डोळ्यांनीच पाहायचो!

खरंच त्यावेळी आपण किती वेड्यासारखं वागायचो!

जखम...

जखमेत त्या सुगंधी, अजुनि थोडी ओल आहे.
तू हसत हसत दिधला, तो घाव खोल आहे.

प्रेमाशिवाय जगलो, दीर्घायुषी होऊनि...
जगणे कसे म्हणु त्या?  जे मातीमोल आहे.

जुळल्या मनामनांच्या, तारा अशा कि आता,
कुठली तुझी नि माझी? इतकाच घोळ आहे.

आरंभिलो जेथुनि, तेथेच पोचलो पुन्हा,
मज सांगती चंद्र-तारे, ही पृथ्वीच गोल आहे.

भेटायचो तुला मी, ज्या धुंद सागरापाशी...
तो बोलका किनारा, आता अबोल आहे.

कधीतरी...

कधीतरी उगाचच खूप एकटं वाटतं,
कधीतरी उगाचच डोळ्यात पाणी दाटतं.
मी लाख रोखू पाहतो त्या जलधारा,
पण तू समोर येताच सारं आभाळ फाटतं!

तुझ्यासवे चेतवते, पुन्हा ती सोनेरी आठवण.
तुझ्या सहवासातील ते धुंद गुलाबी क्षण.
आठवणींच्या वाटा तुडवत, मी येऊन थबकतो तिथे,
एकटा सोडून मला गेली होतीस जिथे!

मनात प्रश्नाचं काहूर माजतं,
जे पुन्हा पुन्हा मला हेच विचारतं.
कुणाचं प्रेम अचानक इतकं कसं काय आटतं?

कधीतरी उगाचच खूप एकटं वाटतं,
कधीतरी उगाचच डोळ्यात पाणी दाटतं......

अश्रुवर्षा...

किती पाहिले मी ऋतू पावसाचे,
सखे सोबती चिंब ओले जयात!
परि मज नव्हती, आसक्ती त्या जळाची,
राहिलो कोरडा मी, त्या ओल्या वयात!

पाहून दाटलेले मेघ नभी यंदा,
वाटे आपणही भिजुनी बघावे तयात!
श्वासात भरुनी घ्यावा, तो सुगंध मातीचा,
आणिक झेलावे, ते थेंब टपोरे हातात!

पाऊल ठेवता मी, त्या खुल्या अंगणात,
नभ सारे मोकळे, झाले एका क्षणात!
मज भिजवू न शकल्या, त्या प्रेमधारा,
मग भिजलो पुन्हा मी, अश्रूंच्या पावसात!

पुन्हा.....

गुढीपाडव्याच्या मंगल दिवसासोबत चैत्र मास प्रारंभ झाला आहे, अर्थातच वसंत ऋतूचेही आगमन झालेले आहे. निसर्गाने पुन्हा एकदा कात टाकलीये. काही दिवसांपूर्वीपर्यंत रुक्ष वाटणारी धरती आणि झाडे लवकरच पुन्हा एकदा हिरव्यागार रंगात न्हाऊन निघणार आहे. अशातच मला सुचलेल्या या काही ओळी खाली देत आहे.

शिशिरातली पानगळ ओसरली,
धरती नव्याने फुलारली.
पहा वसंताची चाहूल येता,
पुन्हा पानं पानं थरारली.

कोमेजलेली ती सारी स्वप्ने,
पुन्हा आज फिरुनी तरारली.
पुन्हा छेडिले सूर वेड्या मनाने,
अन तार हृदयाची झंकारली.

अशी आज एक वादळी लाट आली,
किनाऱ्यासी स्तब्ध नौका शहारली.
पुन्हा सोडिण्या तिला त्या सागरात,
पहा शिडे आम्ही उभारली...!

आरती क्रिकेटपटुंची...

सध्या अवघे क्रिकेटविश्व हे "सचिनमय" होउन  गेले आहे. अर्थात त्याने तसा "भीमपराक्रम" केलेला आहेच. एकदिवसीय सामन्यांच्या ४० वर्षाच्या इतिहासात पहिला द्विशतकवीर होण्याचा बहुमान त्याने पटकावलाय.अशातच काल सचिनवरील एक e-mail वाचण्यात आला, ज्यात "सुखकर्ता-दुखहर्ता" ह्या गणपतीच्या आरतीवर बेतलेली सचिनची आरती लिहली होती. आमच्या सगळ्या मित्रमंडळाला ती इतकी आवडली कि येत्या २४ एप्रिलला म्हणजेच  सचिनच्या वाढदिवशी आम्ही सगळ्यांनी सचिनच्या पोस्टर समोर ती आरती गायचा निर्णय ही घेतला.

पण त्याच झालं असं की आमच्या ग्रुप मध्ये एक "राहुल द्रविड फॅन क्लब" देखील आहे, त्याचं अस म्हणण  पडल की सचिन बरोबर आमच्या "Wall" ची ही आरती करूयात ना!  आता प्रश्न हा होता की द्रविड ची आरती आणायची कुठून? मग आम्ही विचार केला कि  आपण प्रयत्न करायला काय हरकत आहे आणि आम्ही कागद-पेन घेऊन लिहायला बसलो. आता सचिन हा क्रिकेट चे आराध्य आहे म्हणून त्याची आरती ही आदिपुज्य गणरायाच्या आरतीवर बेतली होती.
कर्नाटकचे (आणि संपूर्ण भारताचे ही) शिरोमणी राहुल द्रविड यांच्या आरतीसाठी मग "कानड्या" विठ्ठलाच्या म्हणजेच पांडुरंगाच्या आरतीची निवड केली....


युगे अठ्ठावीस पिचवरी उभा |

द्रविडांच्या राहुलची, दिसे दिव्य शोभा ||

batting याची जेव्हा येतसे रंगा | 

रटाळ खेळ करुनी, हा उद्धरी संघा ||१||

जयदेव  जयदेव जय  राहुलराया | 
दिवस घालवुनी, match वाचवुनी, पावे भारता ||धृ||

batting ची ह्याच्या काय वर्णावी महती |
wall  नामे म्हणुनी, प्रसिद्ध जगती ||  
तळ ठोकुनिया हा जेव्हा उभा ठाकती |
bowler लोकांची मग होये दुर्गती. ||२||

cover drive याचा शॉट आगळा |
तंत्रशुद्ध batting चा अद्भुत सोहळा ||
पाहुनी याच्या या मंदगती खेळा |
अनेकांना झोप अनावर, होतसे डोळा ||३||

मितभाषी असे हा, बहु सुस्वर स्वभावे |
तरुणींना परी याचे रूपच अति भावे||
सर्वाधिक झेलांचा विक्रम याच्या नावे |
याच्या हातून सुटोनी ball कसा जावे ||४||

कोलकत्त्याचे मैदान, ईडन गार्डन |
follow-on साठी कांगारूंनी केले पाचारण || 
बिकट समयी याचे झाले आगमन |
सोबतीला होता एकटा VVS लक्ष्मण ||५||

शतक ठोकुनी याने अशी batting केली |
उद्दाम कांगारूंना धूळ चारीली  ||
त्या एका खेळीने आमची नाराजी गेली |
म्हणुनी त्यासी पूजण्या ही आरती रचिली ||६||

जयदेव  जयदेव जय  राहुलराया | 
शतक झळकावुनी, match जिंकवुनी, पाविले  भारता ||धृ||

ही आरती आमच्या "राहुल द्रविड फॅन क्लब" च्या मित्रांना ऐकवल्यावर ते प्रचंड खुश झाले आणि आता आम्ही येत्या २४ एप्रिल ला या दोन्ही आरत्या सचिन अणि राहुलच्या पोस्टर समोर गाण्याच ठरवलय. सोबतीला नैवेद्य ही असणार आहेच. सचिनच्या पोस्टर समोर Sunfeast बिस्किट आणि Boost चा तर राहुल च्या पोस्टर समोर किसान जामचा!!!!

पण या सगळ्यात एक तोटा असा झाला कि ही आरती वाचून आता आमच्या ग्रुप मधील काही सौरव गांगुली फॅनस ही माझ्या मागे लागलेत, त्यांच्या आवडत्या दादाची आरती लिहण्यासाठी, त्यासाठी बिदागी म्हणून त्यानी मला आत्ताच एक "टायगर" बिस्किटचा पुडाही देऊन ठेवलाय ....

दाग अच्छे है!

"जिद्दी से जिद्दी दाग आसनी से निकालता है Surf Excel" अशी जाहिरात TV वर पाहिली आणि तडक दुकानात जाऊन मी एक Surf Excel चे packet घेऊन आलो....
अहो का काय विचारताय? त्याला कारण ही तितकंच serious होतं! माझ्या नव्या कोऱ्या शर्टवर चिखलाचे अन मातीचे असे विविधरंगी डाग लागलेले होते, आता शर्टाची किंमत इथे विचारू नका बुवा, कारण म्हणतात ना "हौसेला मोल नसतं ".
तर आता तुम्हाला प्रश्न पडला असेल कि नवा कोरा शर्ट घालून मी हे इतके डाग लाऊन घ्यायला गेलो कुठे होतो? त्याच झालं असं कि काल मला आमच्या एका मित्राकडे जेवायला जायचं होतं, लग्नाचा वाढदिवस होता त्याच्या! तसा मी कुणा मित्राच आमंत्रण सहसा नाकारत नाही पण कुणाच्या marriage annivarsary ला जायचं म्हंटलं ना कि मला जरा awkward च वाटतं. ह्या marriage annivarsaries म्हणजे एखाद्याच्या पुण्यतिथीला, जयंती म्हणण्यासारखा प्रकार झाला. खरंतर जगातला कुठलाही नवरा हे annivarsiry वगैरे करण्याच्या favour मध्ये नसतो पण करणार काय? स्त्री हट्टापुढे त्याला नमतं घ्यावंच लागतं! असो विषयांतर नको.
घड्याळात दुपारचे ४ वाजत आले होते, संध्याकाळी ५ वाजता मित्राच्या घरी पोचायचं होतं. मी आपला सर्व काही आवरून आणि हो, नुकताच घेतलेला नवा कोरा शर्ट घालून तयार झालो होतो. एकावर एक फ्री मिळालेल्या बॉडी स्प्रे चे काही शिंतोडे अंगावर शिंपडून मी निघण्यासाठी सज्ज झालो. आमच्या ओल्ड वाईन प्रमाणे भासणाऱ्या फटफटीला टांग मारून मी मित्राच्या घराच्या दिशेने निघालो. आता फटफटीला ओल्ड वाईनची उपमा देण्याचा हेतू एवढाच कि या जगाच्या पाठीवर वाईन ही अशी एकच चीज आहे, जी जितकी जुनी तितकी जास्त चांगली लागते, पण याचा अर्थ असा नव्हे हं की आमची फटफटी काही खूप जुनी-पुराणी आहे. हं आता आमचे काही पुणेरी मित्र तिला १८५७ च मॉडेल म्हणतात इतकचं...
तर अशाप्रकारे मी आमच्या फटफटीवरून मित्राच्या घराकडे मार्गस्थ झालो. माणसानं नवीन कपडे घातले की कसा त्याच्या वागण्यात एक प्रकारचा confidence येतो तसा confidence आज माझ्या driving मध्ये दिसत होता. तसंही पुण्याच्या रस्त्यावर गाडी चालवायची म्हणजे तुम्हाला बराच self confidence असावा लागतो, असो. बघता बघता मी मित्राच्या घराजवळ येऊन पोचलो. आता भांडारकर रोड वर तो नक्की कुठल्या गल्लीत राहतो हे काही मला आठवत नव्हते. पूर्वी त्यांच्या गल्लीच्या टोकावर एक आंब्याच झाड असायचं ती खुणगाठ लक्षात ठेऊन आम्ही मित्र त्याच्याकडे जायचो पण आता रस्तारुंदीकरणात ते झाड ही गेले, असो. तर पुढे मागे करत करत मी एका गल्लीत शिरलो. इथे मात्र आता सगळी घरं सारखीच दिसत होती आणि रस्तावर एक चिटपाखरू देखील नव्हत. आता काय करावे असे म्हणताना समोर एका बंगल्याचा वॉचमन विडी फुंकत बसलेला दिसला. यालाच विचारावं म्हणत मी त्याच्यापाशी गेलो आणि म्हणालो "अहो हा बंगला नं. ४९ कुणीकडे आहे?". एक ना दोन त्याच्या चेहऱ्यावरची माशी देखील हलली नाही. मी म्हणालो "अरे बहिरा आहेस का?". माझ्याकडे थंडपणे बघत त्याने हातातली विडी जमिनीवर विझवली आणि उजव्या कानाच्या मागे खोचत म्हणाला.. "साहब आप का बोल रहे है, उ हमे कछु समज नही आ रहा है". मी कपाळावर हात मारून घेतला.. "अरे देवा अजून एक!" खरं तर मला "मनसे" त्याचा खूप राग आला होता, पण माझ्यासमोरील बिकट परिस्थिती पाहता मी तो आवरता घेतला.
मनातल्या मनात राजसाहेबांची माफी मागत मी त्याला विचारलं "भैय्या वो एक address विचारनेका था!" आता एकोण पन्नास ला हिंदीत काय म्हणतात हे मात्र मला काही केल्या आठवेना, मग भीत भीत मी म्हणालो "वो बंगला नं. एकोण पचास किधर है" त्याला कितपत कळालं माहित नाही पण तो हसत हसत म्हणाला " सर आप गलत गली में आ गये है, बंगला नं. उनचास तो अगली गली में है"." त्यादिवशी मला समजलं की हिंदीत एकोण पन्नासला 'उनचास' म्हणतात, असो.
तर त्या वॉचमन ला धन्यवाद देत मी यु टर्न घेतला. थोडा पुढे गेलो तर काय पाहतो? अचानक समोरून एक मोठ्ठी होंडा सिटी कार एकदम माझ्या अंगावर आली होती. आता धडक चुकवणे कठीण होते, प्रसंग मोठा बाका होता. मी मनातल्या मनात पटकन सगळी calculations केली, समोर डावीकडे एक मोठा खड्डा होता आणि उजवीकडे भला मोठा दगड! डावीकडे गेल्यास तुलनेने कमी दुखापत होईल असा practical decision घेत मी गाडी डावीकडे वळवली आणि यथावकाश त्या खड्डयात जाऊन land झालो. त्यादिवशी मला कळालं की आमची आई का सारखं म्हणायची, माझ्याकडे दूरदृष्टीच नाहीये मुळी! कारण दुरून मला तो खड्डा तर दिसला पण त्यात भरून राहीलेला चिखल मात्र अजिबात दिसला नाही.असो! मला दुखापत अशी विशेष काही झाली नाही पण माझ्या नव्या कोऱ्या शर्टावर जी काही रंगपंचमी झाली होती ती पाहिल्यावर माझी "हसू का रडू" अशी अवस्था झाली..
ती दुष्ट होंडा सिटी जरा पुढे जाऊन थांबली, आत्ता पर्यंत माझ्या तळपायाची आग मस्तकाला गेली होती. कधी एकदा त्या गाडीतून तो driver बाहेर पडतोय आणि मी त्याच्यावर शिव्याची लाखोली वाहतोय असे मला झाले होते .कारचा पुढचा दरवाजा उघडला आणि आतून एक उंच टाचेचं sandal बाहेर आलं, बघता बघता गुलाबी रंगाच्या पंजाबी ड्रेसमधे लपेट्लेला एक कमनीय बांधा जमिनीवर उतरला,लांब सडक केस,उजळ कांती, फिकट गुलाबी ओठ आणि डोळ्यांवर एक मोठ्ठा गॉगल... हिंदी चित्रपटातल्या हिरोईन प्रमाणे तिनं माझ्याकडं मान फिरवली आणि मी पाहतच राहिलो..... आयला मागच्या कित्येक वर्षात असला कडक आयटम बघण्यात आला नव्हता, ती जसजशी माझ्याजवळ येऊ लागली तसतसा मला background ला "अप्सरा आली" गाण्याचे स्वर घुमत असल्याचा भास होऊ लागला. ती माझ्याजवळ आली, किती केविलवाणा चेहरा झाला होता तिचा! "Sorry Sorry" म्हणत, ती गयावया करू लागली. अपराधीपणाचे भाव तिच्या चेहऱ्यावर स्पष्ट दिसत होते, तसा मी ही तिला माफ करायला उतावीळ झालो होतोच. आता एवढ्या सुंदर मुलीला शिव्या कोण देणार? नाही का? तुम्हीच सांगा, त्यामुळे मी तोंडात आलेल्या सगळ्या शिव्या एक मोठ्ठा आवंढा गिळावा तशा गिळून टाकल्या. ओशाळल्यासारखं करत मी म्हणालो "Its Ok चलता है." सोबतीला "बड़े बड़े देशोमें ऐसी छोटी छोटी बाते होती रहती है" हा DDLJ चा dialouge ही चिकटवला.आणि काय सांगू तुम्हाला ? ती जे गालातल्या गालात हसलीये, आहा! ते पाहून मला स्वर्ग फक्त चार बोटे दूर उरला होता. मला उठवण्यासाठी तिनं मग एक हात पुढे केला, मी ही इतकी नामी संधी दवडनाऱ्यातला नव्हतो. क्षणाचाही विलम्ब न लावता मी माझे दोन्ही हात पुढे केले. "उम्मीद से दुगना" स्कीम चा फायदा घेत अशा तर्हेने मी उभा राहिलो. पुढे तिने "sorry , मी चुकले, चूक माझीच होती" या वाक्यांची अनेक आवर्तनं केली. "केवळ तुमच्या प्रसंगावधानामुळे माझ्या गाडीला काही झालं नाही, नाहीतर पपा मला खूप ओरडले असते आणि मला पुन्हा कधी कधी गाडी दिली नसती Thanks" ती बोलत होती अन मी ऐकत होतो. किती गोड होता तिचा आवाज! सरतेशेवटी मी तिला मोठ्या मनानं माफ केलं. जाता जाता तिनं मला तिचं कार्ड दिलं आणि म्हणाली "Call me if you need any help !!"
आली तशी गाडीत बसून ती निघून गेली, जणू आकाशातून कोणी परी धरतीवर आली, क्षणभर विसावली आणि परत भुर्रकन उडून गेली. मग मी ही आपली "ओल्ड वाईन" उचलली आणि चालू लागलो. आता या अशा अवतारात मित्राकडे जाण्यात काही अर्थ उरला नव्हता म्हणून मग मी गाडी परत आपल्या घराकडे वळवली................
तर अशा प्रकारे आमचा नवा कोरा शर्ट मळला होता, आता मी त्याला Surf Excel च्या पाण्यात भिजवून ठेवलाय. डाग कितपत निघतील माहित नाही, कदाचित ते निघुही नयेत अशीच माझी इच्छा आहे कारण या डागांमध्ये माझ्या आठवणी अडकल्यात त्या "परी"च्या आठवणी.....
अचानक "देवदास" चित्रपटातील तो प्रसंग डोळ्यासमोर उभा राहिला ज्यात देवदास पारोच्या कपाळावर एक वेताची काठी मारून जखम करतो, तेव्हा पारो त्याला म्हणते.. "तुम्हारी याद समझकर मैं इस दाग को हमेशा सहेजकर रखुंगी..." आज तशाच काहीशा माझ्या भावना झाल्यात...त्या परीने दिलेले हे "डाग" मी आयुष्यभर जपून ठेवणार आहे आणि हा शर्ट पुन्हा कधी कधी धुणार नाही.....
आज मला कळलं या Surf Excel वाल्यांच्या स्लोगनमागचं रहस्य आणि मी देखील जोरात ओरडलो, "दाग अच्छे है"......................